Przestrzeń wokół nas w znacznym stopniu wpływa na nasze zachowania społeczne, w tym na uprzejmość i życzliwość. Inaczej zachowujemy się i inaczej jesteśmy nastawieni do innych w ciasnym przedziale pociągu lub w windzie, a inaczej w rozległym parku albo przestronnej auli. Jesteśmy wrażliwi na dystans z rozmówcami (dystans personalny) i na przekraczanie naszej granicy osobistej. Kiedy obca osoba chce stanąć bardzo blisko Ciebie, czujesz się źle, odsuwasz się? Dlaczego tak się dzieje – przeczytaj o dystansach personalnych.
Potrzeba posiadania swojego terytorium – normalna rzecz wśród zwierząt oraz … ludzi. Każdemu człowiekowi niezbędne jest chociaż minimum przestrzeni, aby czuł się bezpiecznie, miał możliwość wykonania swobodnego ruchu. Dlatego nikt nie lubi ścisku w autobusie czy pociągu. Bo nawzajem zakłócamy sobie osobistą przestrzeń i przez to czujemy się spięci i zagrożeni.
Tą działką teorii komunikacji, która dotyczy zależności przestrzennych, a więc i dystansów personalnych, zajmuje się proksemika, czyli nauka o przestrzeni w ujęciu społecznym.
Naukowcy wyróżniają cztery podstawowe odległości: intymną, indywidualną, społeczną i publiczną. Są to odległości, w których czujemy się komfortowo, gdy jesteśmy w kontakcie z drugim człowiekiem.
Różnią się one w zależności od sytuacji społecznej i relacji łączących ludzi:
Dystans intymny (od naszej skóry do około pół metra) – w tej odległości tolerujemy tylko osoby, z którymi łączy nas jakaś więź, uczucie: miłość, bliska przyjaźń. Ich dotyk, zapach nie może nam być przykry ani obcy. To najbardziej osobista strefa – taka jakby bańka nas otaczająca.
Dystans indywidualny (od około pół metra do 1,2 m) – nie lubimy jeśli ktoś przekracza go bez naszego zezwolenia. Dlatego „warczymy” w autobusie na tych, co są zbyt blisko, a w kolejce do szkolnego sklepiku mówimy osobie z tyłu „nie pchaj się”, tylko dlatego, że poczuliśmy na plecach muśnięcie jego ręki. Do tej strefy dopuszczamy osoby nam znane, tolerowane przez nas, ewentualnie obce, ale tylko przez chwilę, w momencie powitania.
Dystans społeczny (od 1,2 do 3,6 m) – to odległość kontaktów służbowych, oficjalnych. W takiej odległości stajemy przed nauczycielką, przed sprzedawczynią w sklepie. Wszelki kontakt fizyczny jest całkowicie wykluczony (wyjątkiem uściśnięcie ręki). Czasem także dystans ten jest podkreślony meblem np. rozmowa toczy się „przez biurko” albo przez barierkę, pulpit itd.
Dystans publiczny (powyżej 3,6 m - 7,5m – faza bliższa) – zarezerwowany jest dla ważnych osobistości – przywódców, celebrytów, znanych polityków, osób zwracających się do większej publiczności. Taka odległość pozwala na odpowiednie wyróżnienie tej osoby.
Ostatnio wymienia się jeszcze dystans VIP (powyżej 7,5m - faza dalsza) - zarezerwowany dla osób znaczących jak, np. papież, monarcha, prezydent, etc.
Oczywiście, dystanse te mogą się nieco różnić w zależności od szeregu warunków, z których najważniejsze to: narodowość, kultura oraz tworzące ją otoczenie społeczne, płeć i wiek. Dlatego podczas międzynarodowych kontaktów dochodzi do zabawnych, czy nieco krępujących sytuacji, gdy jedna osoba się przysuwa, a druga rozpaczliwie odsuwa, broniąc swojej przestrzeni osobistej.
Źródło:
Victor : Gimnazjalista 2012 nr 19
https://www.dla-dzieci.com.pl/dystans_personalny.html