Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich (Międzynarodowy Dzień Książki, Światowy Dzień Książki) – doroczne święto organizowane przez UNESCO w 1997 r. w celu promocji czytelnictwa, edytorstwa i ochrony własności intelektualnej za pomocą praw autorskich.
W Polsce na szeroką skalę dzień książki obchodzony jest od 2008. To uroczystość obchodzona w ponad 100 krajach na całym świecie! To święto autorów, ilustratorów, wydawców, książek, Czytelników i czytelnictwa. Tego dnia odbywa się mnóstwo wydarzeń związanych z czytaniem, spotkań z pisarzami, a dla wielbicieli książek księgarnie przygotowują rozmaite akcje promocyjne.
Jednym z szerzej zakrojonych wydarzeń są Małopolskie Dni Książki „Książka i Róża”, w które zaangażowanych jest około 60 księgarń z regionu oraz biblioteki. Odbywają się ponadto seminaria, warsztaty i spotkania autorskie. W mniejszych miastach księgarnie współpracują z domami kultury i bibliotekami oraz we własnym zakresie organizują małe wydarzenia.
Patrząc odrobinę szerzej, to cały kwiecień jest książkowym miesiącem - 2 kwietnia to Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci.
Geneza święta
Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich obchodzony jest 23 kwietnia. Data ta wybrana została jako symboliczna dla literatury światowej. W tym dniu w roku 1616 zmarli Miguel de Cervantes, William Szekspir i historyk peruwiański Inca Garcilaso de la Vega. 23 kwietnia to także rocznica urodzin lub śmierci kilku wybitnych pisarzy, między innymi Vladimira Nabokova, Maurice’a Druona, Halldora Laxnessa, Josepa Pla i Manuela Mejia Vallejo.
W Wielkiej Brytanii i Irlandii Światowy Dzień Książki wyjątkowo obchodzony jest w pierwszy czwartek marca, tak aby święto to wypadało w trakcie semestru szkolnego. 23 kwietnia to na Wyspach Dzień Świętego Jerzego. Jest on patronem Wielkiej Brytanii i to ważny dzień w narodowym kalendarzu.
Pomysł organizacji święta zrodził się w Katalonii – w 1926 roku wystąpił z nim wydawca z Walencji, Vicente Clavel Andrés. 23 kwietnia świętuje się w Katalonii bardzo uroczyście. To dzień jej patrona – Świętego Jerzego. Zgodnie z tradycją tego dnia wręczano kobietom czerwone róże – symbol krwi smoka, którego pokonał Święty Jerzy. Z czasem kobiety też zaczęły dawać podarunki i były to właśnie książki. W Hiszpanii Dzień Książki jest świętem oficjalnym od roku 1930, a od 1964 – we wszystkich krajach hiszpańskojęzycznych.
W związku z rosnącym sukcesem Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich, UNESCO postanowiło stworzyć tytuł Światowej Stolicy Książki, który jako pierwsze miasto otrzymał Madryt. Tytuł Światowej Stolicy Książki przyznawany jest co roku przez UNESCO jako wyróżnienie dla najlepszego przygotowanego przez dane miasto programu promującego książki i czytelnictwo. 2016 rok należał do Wrocławia.
Projektem Światowej Stolicy Książki UNESCO Wrocław 2016 jest Światowy Hymn Książki. Ta inicjatywa to pomysł na połączenie Czytelników z całego świata, tak aby ani język ani kultura nie były barierą utrudniającą wspólne działanie. Hymn ma znaczenie symboliczne i jest złożeniem hołdu książce. Tekst hymnu, to wiersz „Włosek poety” autorstwa Tadeusza Różewicza. Słowa hymnu, podkreślają rolę literatury. Autor muzyki to Jan Kanty Pawluśkiewicz, polski kompozytor muzyki poważnej i filmowej. Tekst utworu przetłumaczono na kilkadziesiąt języków. W lipcu 2016 roku, podczas „próby generalnej” na wrocławskim Rynku, hymn odśpiewało ponad 1000 osób. Premiera Światowego Hymnu Książki odbyła się w 2016r. we Wrocławiu i była zakończeniem roku Wrocławia jako Światowej Stolicy Książki. Odśpiewany jednocześnie w kilkudziesięciu miastach świata stał się światowym hymnem ku czci czytelnictwa. http://www.wroclaw2016.strefakultury.pl/bookaid
Prawa autorskie
23 kwietnia to nie tylko święto książek i czytelnictwa, ale też, jak sama nazwa wskazuje, dzień praw autorskich. Zarówno pisarze, jak i wydawcy wiedzą, że bez nich rynek książki pewnie by nie istniał.
Co to jest prawo autorskie? Zgodnie z definicją słownikową to „przepisy prawne określające uprawnienia przysługujące autorowi dzieła artystycznego, literackiego lub naukowego”. Oczywiście jest to duże uogólnienie i zagłębiając się w temat sprawa okazuje się bardziej skomplikowana. Na szczęście obecnie prawa autorskiego nie można utracić, chyba że właściciel dzieła dobrowolnie zrzeknie się go. I choć aktualnie większość utworów „z urzędu” jest chroniona prawami autorskimi od momentu powstania, to warto pamiętać o formalnościach, które w razie problemów mogą rozstrzygnąć ewentualne spory.
Źródło:
https://pl.wikipedia.org/wiki
https://www.gandalf.com