DZIEŁA JANA KOCHANOWSKIEGO

PIEŚNI

KSIĘGI PIERWSZE

PIEŚŃ I
Byś wszystko złoto posiadł, które powiadają...

PIEŚŃ II
Serce roście patrząc na te czasy!

PIEŚŃ III
Dzbanie mój pisany...

PIEŚŃ IV
Złota to strzała i krom wszego jadu była...

PIEŚŃ V
Kto ma swego chleba... PIEŚŃ VI
Acz mię twa droga, miła, barzo boli...

PIEŚŃ VII
Trudna rada w tej mierze: przyjdzie się rozjechać...

PIEŚŃ VIII
Gdzieśkolwiek jest, Bożeć, pośli dobrą godzinę...

PIEŚŃ IX
Chcemy sobie być radzi... PIEŚŃ X
Kto mi dał skrzydła, kto mię odział pióry...

PIEŚŃ XI
Stronisz przede mną, Neto nietykana...

PIEŚŃ XII
Muszę wyznać, bo się już nie masz na co chować...

PIEŚŃ XIII
O piękna nocy nad zwyczaj tych czasów...

PIEŚŃ XIV
Patrzaj, jako śnieg po górach się bieli...

PIEŚŃ XV
Nie za staraniem ani prze mą sprawę...

PIEŚŃ XVI
Królom moc na poddane i zwierzchność dana...

PIEŚŃ XVII
Słońce już padło, ciemna noc nadchodzi...

PIEŚŃ XVIII
Czołem za cześć, łaskawy mój panie sąsiedzie...

PIEŚŃ XIX
Żal mi cię, niebogo...

PIEŚŃ XX
Miło szaleć, kiedy czas po temu...

PIEŚŃ XXI
Ty spisz, a ja sam na dworze...

PIEŚŃ XXII
Rozumie mój, prózno się masz frasować...

PIEŚŃ XXIII
Nieźle czasem zamilczeć, co człowieka boli...

PIEŚŃ XXIV
Zegar, słyszę, wybija...

PIEŚŃ XXV
Użałuj się, kto dobry, a potłucz zawiasy...




KSIĘGI WTÓRE

PIEŚŃ I
Przeciwne chmury słońce nam zakryły...

PIEŚŃ II
Nie dbam, aby zimne skały...

PIEŚŃ III
Nie wierz Fortunie, co siedzisz wysoko...

PIEŚŃ IV
W twardej kamiennej wieży i za troistymi...

PIEŚŃ V
Wieczna sromota i nienagrodzona...

PIEŚŃ VI
Królewno lutnie złotej i rymów pociesznych...

PIEŚŃ VII
Słońce pali, a ziemia idzie w popiół prawie...

PIEŚŃ VIII
Nie frasuj sobie, Mikołaju, głowy...

PIEŚŃ IX
Nie porzucaj nadzieje...

PIEŚŃ X
Może kto ręką sławy dostać w boju...

PIEŚŃ XI
Stateczny umysł pamiętaj zachować...

PIEŚŃ XII
Nie masz, i po drugi raz nie masz wątpliwości...

PIEŚŃ XIII
Panu dzięki oddawajmy...

PIEŚŃ XIV
Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie...

PIEŚŃ XV
Nie zawżdy Apollo strzela...

PIEŚŃ XVI
Nic po tych zbytnich potrawach; nic po tym...

PIEŚŃ XVII
Niegodzien tego ten świat zawikłany...

PIEŚŃ XVIII
Ucieszna lutni, w której słodkie strony...

PIEŚŃ XIX
Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy...

PIEŚŃ XX
Jaką, rozumiesz, zazdrość zjednałeś sobie...

PIEŚŃ XXI
Srogie łańcuchy na swym sercu czuję...

PIEŚŃ XXII
Proszę, jesli się z tobą co śpiewało...

PIEŚŃ XXIII
Nie zawżdy, piękna Zofija...

PIEŚŃ XXIV
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony...

PIEŚŃ XXV
Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary...




FRASZKI - WYBÓR

FRASZKI PIERWSZE

DO GOŚCIA
Jesli darmo masz te książki...

NA SWOJE KSIĘGI
Nie dbają moje papiery...

O ŻYWOCIE LUDZKIM
Fraszki to wszytko, cokolwiek myślemy...

NA STARĄ
Teraz by ze mną zygrywać się chciała...

SEN
Uciekałem przez sen w nocy...

RAKI
Folgujmy paniom nie sobie, ma rada...

NA NABOŻNĄ
Jesli nie grzeszysz, jako mi powiadasz...

NA NIESŁOWNĄ
Miałem nadzieję, że mi zyścić miano...

EPITAFIUM KOSOWI
Z żalem i z płaczem, acz za twe nie stoi...

NA BARBARĘ
Jakoś mi już skaczesz słabo...

Z ANAKREONTA
Ciężko, kto nie miłuje, ciężko, kto miłuje...

NA PODUSZKĘ
Szlachetne płótno, na którym leżało...

NA POSŁA PAPIESKIEGO
Pośle papieski rzymskiego narodu...

NA MATEMATYKA
Ziemię pomierzył i głębokie morze...

O KSIĘDZU
Z wieczora na cześć księdza zaproszono...

O GOSPODNIEJ
Proszono jednej wielkimi prośbami...

O CHŁOPCU
Pan sobie kazał przywieść białągłowę...

NA PANY
Ciężko mi na te teraźniejsze pany...

NA SOKALSKIE MOGIŁY
Tusmy się mężnie prze ojczyznę bili...

O DOKTORZE HISZPANIE
"Nasz dobry doktor spać się od nas bierze...

O ŚLACHCICU POLSKIM
Jeden pan wielomożny niedawno powiedział...

O FRASZKACH
Najdziesz tu fraszkę dobrą, najdziesz złą i śrzednią...

O ŚMIERCI
Śmiesznie to rzekła jedna białagłowa...

DO PANIEJ
Imię twe, pani, które rad mianuję...

O ŻYWOCIE LUDZKIM
Wieczna Myśli, któraś jest dalej niż od wieka...




KSIĘGI WTÓRE

KU MUZOM
Panny, które na wielkim Parnazie mieszkacie...

DO JADWIGI
Wróć mi serce, Jadwigo, wróć mi, prze Boga...

O ROZWODZIE
Przyszedł chłop do biskupa chcąc się rozwieść z żoną...

NA LIPĘ
Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie...

DO PETRYŁA
Dawnoć nie stoi owa rzecz, Petryło...

Z GRECKIEGO
Nie znam się ku tym łupom: kto li to, szalony...

DO PRZYJACIELA
Nie frasuj sobie, przyjacielu, głowy...

O KOŹLE
Kozieł, kto go zna, piwszy do północy...

DO JANA
Janie, mój drużba...

O KAPELANIE
Królowa do mszej chciała, ale kapelana...

O KAZNODZIEI
Pytano kaznodzieje: "Czemu to, prałacie...

EPITAFIUM ANDRZEJOWI BZICKIEMU, KASZTELANOWI CHEŁMSKIEMU
Możem się nie owszejki skarżyć na te lata...

DO DZIEWKI
Daj, czegoć nie ubędzie, byś nawięcej dała...

DO SNU
Śnie, który uczysz umierać człowieka...

NA FRASZKI
A cóż czynić? Pijaństwo zbytnie zdrowiu szkodzi...

O PROPORCYJEJ
Atoli patrząc na swe jajca silne...

O STARYM
Stary miał priapismum, nieukładną mękę...

NA ZACHOWANIE
Co bez przyjaciół za żywot? Więzienie...

O ŁAZARZOWYCH KSIĘGACH
Coć wymyślili ci heretykowie?...

DO JĘDRZEJA
A cóż radzisz, Jędrzeju? (Wszak mogę w twe uszy...

DO STANISŁAWA PORĘBSKIEGO
Jesli co ważne jest świadectwo moje...

O BEKWARKU
By lutnia mówić umiała...

O ALEKSANDRZECH
Aleksander sławną Troję skaził...

NAGROBEK OPIŁEJ BABIE
"Czyj to grób?" - "Bodaj zdrów pił." - "Czyja to mogiła?"...

DO WENERY
Wenus, nie odnawiaj mi już przeszłej nadzieje...

NA HISTORYJĄ TROJAŃSKĄ
Nie dopiero to wiedzą, że dobrze miłować...

DO SWYCH RYMÓW
Rymy głupie, rymy nieobaczne...

DO ANNY
Wczora, czekając na twe obietnice...

DO ANDRZEJA TRZECIESKIEGO
Bógżeć zapłać, Jędrzeju, żeś mię dziś upoił...

O FRASZKACH
Próżno mnie do dziewiąci lat swe fraszki chować...

DO ANNY
Królowi rówien, a jesli się godzi...

O MIŁOŚCI
Kto naprzód począł Miłość dziecięciem malować...

O RZYMIE
Jako wszytki narody Rzymowi służyły...

DO MIKOŁAJA MIELECKIEGO
Na swe złeś mię upoił, mój dobry starosta...

NA MOST WARSZEWSKI
Nieubłagana Wisło, próżno wstrząsasz rogi...

NA TENŻE
To jest on brzeg szczęśliwy, gdzie na czasy wieczne...




KSIĘGI TRZECIE

DO GÓR I LASÓW
Wysokie góry i odziane lasy...

DO PANA
Bóg tylko ludzkie myśli wiedzieć może...

NA LIPĘ
Uczony gościu! Jeśli sprawą mego cienia...

DO MIŁOŚCI
Długoż masz, o Miłości, frasować me lata...

DO MIŁOŚCI
Matko skrzydlatych Miłości...

DO DZIEWKI
Jesli to rada widzisz, a życzysz mi tego...

DO POETÓW
Jako Chiron, ze dwojej natury złożony...

NA HERETYKI
Po co wy, heretycy, w kościele bywacie...

DO MAGDALENY
Ukaż mi się, Magdaleno, ukaż twarz swoję...

DO FRASZEK
Fraszki nieprzepłacone, wdzięczne fraszki moje...

DO MIŁOŚCI
Jam przegrał, ja, Miłości! - Tyś plac otrzymała...

NA DOM W CZARNOLESIE
Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje...

NAGROBEK STANISŁAWOWI STRUSIOWI
Nie nowina to Strusom na wszelaką trwogę...

NAGROBEK KOTOWI
Pókiś ty, bury kocie, na myszach przestawał...

EPITAFIUM JÓSTOWI GLACOWI
Jóst Glac tu leży, szafarz wierny panu swemu...

NA ZDROWIE
Ślachetne zdrowie...

MODLITWA O DESZCZ
Wszego dobrego Dawca i Szafarzu wieczny...

CZŁOWIEK BOŻE IGRZYSKO
Nie rzekł jako żyw żaden więtszej prawdy z wieka...

NAGROBEK GĄSCE
Już nam, Gąska nieboże, nie będziesz błaznował...

TEMUŻ
Ośmdziesiąt lat (a to jest prawy wiek człowieczy)...

DO DZIEWKI
Nie uciekaj przede mną, dziewko urodziwa...

MARCINOWA POWIEŚĆ
Ba, jeszcze raz, Marcinie! - Więc powiem, tak było...

O FLISIE
Ze Gdańska flis wędrując, gdy sobie nadchodził...




FRASZKI DODANE

NA SŁOWNIK MĄCZYŃSKIEGO
Żebyś do szkoły nie po wszytko chodził,

ŹLE DOPIJAĆ SIĘ PRZYJACIELA
Chcecie li słuchać, powiem wam swe zdanie,

PRZYMÓWKA CHŁOPSKA
"Pijże, włódarzu!" - "Panie, jużem podpił sobie."




TRENY

TREN 1
Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe...

TREN 2
Jeslim kiedy nad dziećmi piórko miał zabawić...

TREN 3
Wzgardziłaś mną, dziedziczko moje ucieszona...

TREN 4
Zgwałciłaś, niepobożna Śmierci, oczy moje...

TREN 5
Jako oliwka mała pod wysokim sadem...

TREN 6
Ucieszna moja śpiewaczko! Safo słoweńska...

TREN 7
Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory...

TREN 8
Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim...

TREN 9
Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze...

TREN 10
Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała...

TREN 11
Fraszka cnota! - powiedział Brutus porażony...

TREN 12
Żaden ojciec podobno barziej nie miłował...

TREN 13
Moja wdzięczna Orszulo, bodaj ty mnie była...

TREN 14
Gdzie te wrota nieszczęsne, którymi przed laty...

TREN 15
Erato złotowłosa i ty, wdzięczna lutni...

TREN 16
Nieszczęściu k'woli a swojej żałości...

TREN 17
Pańska ręka mię dotknęła...

TREN 18
My, nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje...

TREN 19 - ALBO SEN
Żałość moja długo w noc oczu mi nie dała...

EPITAFIUM HANNIE KOCHANOWSKIEJ